Değerli okurlarımız kamuoyunun da malumu üzere son iki ayın favori konularından biri gelir vergisi beyanı içinde bulunan gayrimenkul sermaye iradlarının beyanı; kamuoyundaki ismiyle kira beyanları oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK’in bu konuda yaptığı açıklamalar ve yine Sn. Mehmet ŞİMŞEK’in talimatı ile çok yoğun ve yaygın bir denetimin başlatılması zaten ünlü olan bu konunun yıldızını daha da patlattı. Dolayısıyla da kira geliri elde edenler 2023 gelirlerini beyan ederken daha dikkatli davranmaya başladılar.
Bu yazımızda en çok sorulan soruları ve cevapları sizler için derledik. Ancak diğer yazımız olan “Kira Beyanında Yazılmayanları Yazdık Bu Bilgiler Sizi Çok Vergiden Kurtaracak” yazımızı da okumanızı şiddetle tavsiye ederiz.
Kira Beyannamesi Kimleri İlgilendirmektedir?
Kira beyannamesi temel olarak, sahip oldukları, ev, yazlık, işyerleri gibi gayrimenkullerini kiraya verenleri ilgilendirmektedir.
Kiraya Verdiğim Gayrimenkullerin Beyannamesini Ne Zamana Kadar Vermeliyim?
Kira beyannamesi vermek zorunda olanların 01 Ocak 2023 – 31 Aralık 2023 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirlerini en geç 05 Nisan 2024 tarihine kadar beyan etmeleri gerekmektedir.
Kira Beyannamesini Nasıl Verebilirim?
Kira beyannamenizi;
- Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında,
- Bağlı bulunulan (ikametgâhın bulunduğu yer) vergi dairesine kâğıt ortamında,
- Aracılık yetkisi almış meslek mensupları aracılığıyla e-Beyanname sisteminden,
verebilirsiniz.
Kira Beyannamesini Vergi Dairesine Gitmeden, Kendim Verebilir miyim ?
Kira gelirinizi vergi dairesine gitmeden,
- https://hazirbeyan.gib.gov.tr/#/ linkine tıklayarak,
- Sisteme Giriş sekmesinden, e- devlet şifrenizle, kimlik bilgilerinizle giriş yapabilirsiniz.
Kira Beyannamemi Ne Zaman Ödemeliyim?
2023 yılında elde edilen kira gelirlerine ilişkin olarak verilecek yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin,
2024 yılının Nisan ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olmak üzere;
- Birinci taksiti, damga vergisi ile birlikte 05 Nisan 2024 tarihine kadar,
- İkinci taksiti ise 31 Temmuz 2024 tarihine kadar, ödenmesi gerekmektedir.
Kiraya Verdiğim Gayrimenkul İçin Kiramı Tahsil Etmedim Beyannamede Tahsil Etmediğim Tutarları Dikkate Alacak mıyım?
Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir.
Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edilen yılın hasılatı sayılır.
Örnek-1: 2022 yılında tahsil edilemeyen 5 aylık kira bedeli, 2023 yılı Ocak ayında toplu olarak alınmıştır. Bu durumda 2024 yılında, 2023 yılı için verilen kira beyannamesine 2022 yılına ait 5 aylık kira geliri de eklenecektir.
Gelecek yıllara ait olup, peşin olarak tahsil edilen kira bedelleri, ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul edilir.
Örnek-2: 2023 yılında kiraya verilen işyeri için 3 yıllık (2023-2024-2025 yılları) kira bedeli peşin tahsil edilmiştir. Bu durumda 2024 yılında 2023 yılı için verilen kira beyannamesinde sadece 2023 yılına ilişkin elde edilen kira geliri beyan edilecek olup 2024 ve 2025 yıllarına ilişkin elde edilen kira gelirleri ilgili yıllarda beyan edilecektir.
Kira Beyannamesinde Giderleri İndirirken Gerçek Gider Usulü ve Götürü Gider Usulü Var? Bunlar Nedir? Hangisini Seçmeliyim?
Götürü gider yöntemini seçenler, hasılatlarından %15 oranını direkt olarak indirebilirler. Kira geliri elde edip de mesken istisnasından yararlanabilecek mükellefler için götürü gider, istisna tutarı düşüldükten sonra bulunan tutar üzerinden hesaplanacaktır.
Gerçek gider yönteminde ise, ilgili takvim yılında, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen;
Aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri
Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri
Gayrimenkul ile ilgili faiz giderleri
Gayrimenkulünü kiraya verenler, kendileri kirada oturuyorlar ise kira giderlerini vb. giderleri hasılattan düşebilirler.
Eğer ki gerçek giderleriniz hasılatın %15’inin üstünde ise gerçek gider yönteminin seçilmesi mantıklıdır ancak gerçek gider yönteminde gider olarak düşülecek kalemlerde özellikli hususlar olduğundan bu gider yöntemi ile beyanname vermek için bir profesyonelden yardım alınması uygun olacaktır.
Çocuğumu özel okula göndermekteyim, eşim için ise yüksek lisans için ücret ödemekteyim. Bu giderleri kira beyannamemden düşebilir miyim?
Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir.
- Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır.
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmelidir.
- Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olmalıdır.
“Küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları ifade etmektedir.
Örnek-3: 2023 yılında 100.000.-TL kira geliri elde edilmiştir. Mükellefin 16 yaşındaki çocuğunun lise eğitimi için kurumlar vergisi mükellefi özel bir eğitim kurumuna 25.000.-TL ücret ödenmiştir. Bu durumda Mükellef kira beyannamesinde,
Elde ettiği gelirin en fazla %10’unu düşebildiği için,
100.000 X %10 = 10.000.-TL
Diğer şartları da sağladığından beyannamesinde 10.000.-TL’yi indirebilecektir.
Örnek-4: 2023 yılında 250.000.-TL kira geliri elde edilmiştir. Mükellef 23 yaşında olup üniversite eğitimini sürdüren çocuğu için bir vakıf üniversitesine 25.000.-TL ödemiştir. Bu durumda özellikli bir durum mevcuttur. Yapılan harcama vakıf üniversitesine yapıldığı için,
- Vakıf üniversiteleri gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmadığından, yapılan harcama kira beyannamesinde indirilemeyecektir.
Kendime, Eşime, Çocuğuma Sigorta Primlerini Kira Beyannamesinden İndirebilir miyim?
- Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50'si ile,
- Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin tamamı,
- Sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması,
- Prim tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla
- Eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermemeleri halinde
Beyan edilen gelirin %15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla indirim konusu yapılabilir.
Örnek-5: 2023 yılında 20.000 TL konut kira geliri elde edilmiş olup mükellef kendisi için 5.000 TL hayat sigortası primi, eşi için 2.000 TL sağlık sigortası primi ödemiştir. Bu durumda hayat sigortasının yarısı olan 2.500 TL ve sağlık sigortasının tamamı olan 2.000 TL’nin toplamı 4.500 TL beyan edilen gelirin %15’ini (20.000x0.15=3.000 TL) aştığından, ödenen toplam 4.500 TL primin 3.000 TL’si beyannameden indirilebilecektir.
Hangi Gider Kalemini Seçmeliyim
Bir gayrimenkulüm için sene içerisinde çok fazla gider yaptım ancak diğer gayrimenkullerim için çok az bir giderim var, birisi için gerçek gider diğeri için götürü gider usulünü seçebilir miyim?
Gerçek veya götürü gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi seçilemez.
Geçen sene beyanname verirken götürü gider usulünü seçtim, bu sene gerçek gider usulünde beyanname verebilir miyim?
Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.
İstisna Tutarı Ne Kadardır?
Konut Kira gelirinde belirli bir tutarın altına istisna tutarı varmış? Bu tutar ne kadardır?
Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2023 yılı için 21.000 TL’si gelir vergisinden istisna edilmiştir.
2023 takvim yılında 5.000.-TL kira gelirim vardır. Başka bir gelirim yoktur beyanname verecek miyim?
Konut kira gelirlerinde bir yıl içerisinde elde ettiğiniz yıllık kira geliri tutarı 21.000.-TL ve altındaysa, yani örneğin tek konutunuz varsa ve aylık ortalama kira geliriniz 1.750.-TL ve altındaysa beyanname vermenize gerek yoktur.
Aynı zamanda ticari kazanca sahibim. Konut kira geliri istisnasından faydalanabilir miyim?
Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, 21.000 TL’lik istisnadan yararlanamazlar. Ticari geliriniz olduğundan istisnadan faydalanamazsınız.
21.000.-TL kira geliri istisnasından işyeri kira gelirim için de faydalanabilir miyim?
Mesken istisnası uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur. İşyerleri için uygulanmaz.
Konut kira gelirim yanında ücret gelirim, bankada bulunan mevduatım için faiz gelirine de sahibim mesken istinası olan 21.000.-TL’den yararlanabilir miyim?
Konut kira geliriniz ile birlikte ücret, menkul sermaye iradı (faiz ve benzeri), diğer kazanç ve irat gelirinizin toplamı 2023 yılı için 550.000 TL’lik tutarı aşıyorsa, 21.000 TL’lik istisnadan yararlanamazsınız.
Örnek-6: 2023 takvim yılında 240.000 TL konut kira geliri, 500.000 TL ücret geliri, 100.000 TL mevduat faiz geliri olmak üzere toplam 840.000 TL gelir elde eden bir mükellefin elde ettiği gelirler 550.000 TL’yi aştığından konut kira geliri istisnasından yararlanamaz.
Bir konutumuz var ve tapuda iki kişi ortak sahibiyiz? Mesken istisnasından nasıl faydalanabiliriz?
Eğer ki istisna için diğer şartları da sağlıyorsanız her iki kişi de ayrı ayrı elde ettiği kira geliri için 21.000.-TL istisnadan faydalanabilir.
Örnek-7: Bayan A ve Bayan B konut olarak kiraya verdikleri bir gayrimenkule yarı yarıya paylı maliktir. 2023 yılında her ikisi de 30.000’er TL konut kira geliri elde etmiştir. Bu durumda hem Bayan A hem de Bayan B 21.000 TL’lik konut istisnasından ayrı ayrı yararlanarak 9.000 TL (30.000-21.000) kira geliri beyan edeceklerdir.
Birden fazla evim var ve bunlardan kira geliri elde ediyorum. Mesken istisnasından nasıl faydalanabilirim?
Konutların tümünden elde ettiğiniz kira gelirleri için toplamda 21.000.-TL tutarında istisnadan faydalanabilirsiniz. Yani konut sayınız kaç olursa olsun yalnızca bir defa istisna tutarından yararlanabilirsiniz.
İşyeri kira gelirine sahibim, elde ettiğim işyeri kira gelirim için beyanname vermem gerekir mi?
İşyeri kira gelirleri stopaja tabi tutarlardır. İşyeri kira gelirinizin brüt tutarı yani net kira+stopaj tutarı ile varsa konut kira gelirinizin 21.000.-TL’yi aşan kısmının toplamı yıllık 150.000.-TL’yi aşıyor ise işyeri kira gelirinizi de beyan etmek zorundasınız.
Örnek-8: Mükellef 2023 yılında 25.000 TL işyeri kira geliri ve 50.000 TL mevduat faizi ile birlikte konut olarak kiraya verdiği dairesinden 20.000 TL kira geliri elde etmiştir. Stopaj yoluyla vergilendirilen
50.000 TL mevduat faizi geliri tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. 21.000 TL’lik istisna haddinin altında 20.000 TL konut kira geliri elde edildiğinden, söz konusu gelir beyana konu edilmeyecektir.
Stopaj suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 25.000 TL ise 150.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. Bu durumda, mükellefin 2023 yılına ilişkin beyan edilecek geliri yoktur.
Örnek-9: Mükellef üç dairesini konut olarak kiraya vererek 2023 yılında 22.000 TL, 20.000 TL ve 16.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükellefin, 2023 yılında kiraya verdiği üç konuttan elde ettiği toplam kira geliri (22.000 TL + 20.000 TL + 16.000 TL =) 58.000 TL’ dir. Birden fazla konuttan kira geliri elde edilmesi halinde istisna, kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
Konut Kira Geliri 58.000 TL
Vergiden İstisna Tutar 21.000 TL
Kalan (58.000 TL – 21.000 TL) 37.000 TL
%15 Götürü Gider (37.000 TL x %15) 5.500 TL
Beyan Edilecek Gelir (37.000 TL – 5.500 TL) 31.500 TL
Örnek-10: Mükellef 2023 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 36.000 TL ve işyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise 70.000 TL kira geliri elde etmiştir. Mükellef götürü gider yöntemini seçmiştir.
Konut kira gelirinin istisnayı aşan tutarı ile işyeri kira geliri toplamı olan (36.000 TL -21.000 TL + 70.000 TL ) 85.000 TL, 2023 yılı için beyan sınırı olan 150.000 TL’yi aşmadığı için, işyeri kira geliri beyan edilmeyecektir. Yalnızca konut kira gelirinin istisnayı aşan 15.000 TL’lik kısmı beyan edilecektir.